De start van een nieuw schooljaar voelt altijd een beetje als een nieuwgekochte schrift: helemaal leeg en proper. Wat je in de eerste weken neerzet, bepaalt vaak de toon voor de rest van het jaar. Het loont dus om daar bewust bij stil te staan. Hoe zorg je voor een stevige basis, zonder de warmte en het plezier uit het oog te verliezen? Hieronder vind je enkele concrete handvatten die je meteen kan toepassen en die mij jaar op jaar een klasgroep opleverde waarbij mijn leerlingen me respecteerden om wie ik was en wat ik voor hen betekende.
1. De kracht van de gouden weken
De eerste zes weken van het schooljaar worden vaak de gouden weken genoemd. Dit is dé periode waarin je als leerkracht investeert in relatieopbouw, groepsvorming en duidelijke afspraken. Leerlingen testen uit hoe ver ze kunnen gaan, zoeken hun plek en kijken naar jou om kaders te scheppen. Gebruik deze weken dus bewust om samen te bouwen aan een veilige groep. Plan coöperatieve spelletjes, laat kinderen elkaar écht leren kennen en praat regelmatig over hoe je met elkaar wil omgaan. Zie het als een investering: de tijd die je nu steekt in groepsvorming, win je later dubbel en dik terug.
meer over lezen en weten? Lees dan: Groepsvorming in de klas, een heel jaar door!
en ook : De zilveren weken, een frisse start voor jouw klasgroep + gratis werkvormen
2. Structuur geeft rust
Een van de grootste cadeaus die je je leerlingen kan geven, is structuur. Weten waar ze aan toe zijn, zorgt voor rust in hun hoofd. Denk hierbij niet alleen aan een weekplanning op het bord, maar ook aan vaste routines. Hoe start je elke dag? Hoe ruim je samen op? Welke stappen doorloop je bij een taak? Wanneer kinderen deze structuur kennen, kost het hen minder energie om te begrijpen wat er van hen verwacht wordt. Daardoor houden ze meer denkruimte over voor de inhoud. Het is geen fabeltje, het is écht waar!
3. Differentiëren vanaf dag één
Naast structuur is het belangrijk om vanaf het allereerste moment te differentiëren. Kinderen leren immers niet allemaal op hetzelfde tempo of niveau. Zeker voor cognitief sterke leerlingen is dit cruciaal: als zij wekenlang vooral herhaling krijgen, verliezen ze motivatie en haken ze af. Probeer daarom al in de eerste weken te observeren wie sneller door de basis gaat en wie net extra ondersteuning nodig heeft of baseer je op de overgangsgesprekken en zaken die al gedaan zijn voor deze leerlingen. Stap af van het idee dat je eerst ‘zelf wil ontdekken wat dit kind kan’. Hij heeft zich immers al elk jaar opnieuw moeten bewijzen… Bied verrijkende opdrachten of open onderzoeksvragen aan, zodat ieder kind uitgedaagd wordt op zijn eigen niveau. Zo laat je vanaf het begin zien dat leren maatwerk is, en dat iedereen mag groeien op zijn eigen manier.
lees ook: Top-down lesgeven: Dé manier om hoogbegaafde kinderen uit te dagen
4. Hoe onze hersenen werken
Kinderen vinden het vaak fascinerend om te ontdekken hoe hun eigen brein functioneert. Leg ze uit dat leren soms voelt als worstelen, maar dat hun hersenen juist sterker worden door die inspanning. Een groeiend netwerk van verbindingen maakt hen slimmer. Laat ze mijn printables erbij nemen zodat ze visueel zien wat er gebeurt in hun hoofd. Wanneer leerlingen begrijpen dat fouten maken letterlijk helpt om beter te worden, zullen ze met meer zelfvertrouwen uitdagingen aangaan.
lees ook: Kinderen leren doorzetten door hen inzicht te geven in het brein & de leerkuil
5. Groeimindset als fundament
In een klas waar groei centraal staat, mag iedereen fouten maken, proberen en opnieuw beginnen. Jij speelt daarin een sleutelrol. Benoem niet alleen de resultaten, maar vooral de inspanning en strategieën van je leerlingen. In plaats van “Wat ben jij slim!” zeg je bijvoorbeeld: “Ik zie dat je doorgezet hebt, ook al was het moeilijk.” Zo leren kinderen dat inzet en leermethoden belangrijker zijn dan een snel succes. Kleine rituelen kunnen dit versterken, zoals een ‘foutenmuur’ waar leerlingen trots hun leer-momenten delen.
lees ook: Een groeiportfolio inzetten voor een growth mindset
6. Regels die werken
Regels zijn er niet om te beperken, maar om duidelijkheid en veiligheid te geven. Laat je leerlingen meedenken bij het opstellen ervan. Wanneer ze zelf betrokken zijn, voelen ze meer eigenaarschap. Hou het aantal regels beperkt en formuleer ze positief. In plaats van “Niet roepen” kun je beter zeggen: “We luisteren naar elkaar.” Hang de afspraken zichtbaar in de klas en grijp er consequent naar terug. Zo weten kinderen dat je meent wat je zegt.
lees ook: Het belang van formatief evalueren in de klas + tips & gratis printables
7. Relaties voorop
Naast alle kaders en structuren, is er één ding dat alles overstijgt: de relatie met je leerlingen. Neem in de eerste weken bewust tijd om ieder kind écht te leren kennen. Een klein gesprekje bij binnenkomst, een kaartje met complimentjes, of samen een klasritueel bedenken – zulke dingen maken dat kinderen zich gezien en gewaardeerd voelen. Wie zich veilig voelt, leert nu eenmaal beter.
lees ook: Boeken die elke leerkracht zou moeten lezen
8. Kleine rituelen maken het verschil
Rituelen geven een klasgroep een eigen identiteit. Denk aan een vaste start van de dag, een afsluitend kringgesprek of een vrijdagmoment waarop je samen terugkijkt op de week. Het hoeft niet groot te zijn, zolang het maar herkenbaar is en een gevoel van verbondenheid schept. Kinderen hechten zich aan zulke rituelen en het maakt je klas een warme plek.
9. Betrek ook de ouders
Een sterke start van het schooljaar maak je niet alleen met je leerlingen, maar ook met hun ouders. Duidelijke communicatie vanaf het begin voorkomt misverstanden later. Een korte welkomstbrief, een eerste open gesprek of een laagdrempelige kennismakingsactiviteit kan wonderen doen. Wanneer ouders merken dat je hen als partner ziet, groeit het vertrouwen en werk je samen aan de ontwikkeling van hun kind.
10. Blijf steeds groeien als leerkracht
Hele belangrijk: lees je in in bepaalde thema’s als je ermee te maken krijgt, blijf groeien en kritisch kijken naar jezelf. Er is niets mis met fouten maken, integendeel. Van fouten leer je. We zeggen het tegen onze kinderen, maar vergeten het vaak zelf toe te passen. Kritisch kijken naar jezelf is één van de belangrijkste zaken om te groeien: hoe heb ik deze les aangepakt? Heb ik voldoende info over dit kind voor ik er een mening op kleef? Heb ik voldoende kennis over (vul zelf in) of moet ik mij hierin bijscholen of inlezen? Enz… Sta open voor raad, suggesties, ideetjes van anderen of ga constructief in gesprek.
lees ook: Het belang van formatief evalueren in de klas + tips & gratis printables
Aanbieding: bundels zoals ESCAPE GAME EGYPTE en GROEIBUNDEL aan grote korting!
Wil je graag tools en handvaten om te werken aan groepsvorming en uitdagende werkvormen? Dan kan je mijn bundels aankopen aan korting met de code EMOTIE20 nog tot het einde van dit jaar! Profiteer ervan. Ze zijn met kennis, zorg en veel tijd gemaakt.
JE KAN AL MIJN BUNDELS HIER VINDEN
Een schooljaar starten doe je dus niet door meteen te sprinten in de leerstof, maar door eerst een stevig fundament neer te zetten. Want wat je in de eerste weken zaait, pluk je maanden later als rijke oogst.
XOXO Nathalie
No Comments